Kilka lat temu przeanalizowałem nawyki finansowe około 4000 osób z całego świata. Wyniki tych badań zainspirowały mnie między innymi do uruchomienia tego bloga. Z mojego badania wyłonił się profil mistrza finansów osobistych. Mistrz (lub Mistrzyni) finansów osobistych to osoba, która przekuła swoje nawyki finansowe na sukces w finansach osobistych, cieszy się wolnością finansową oraz świetnym zdrowiem finansowym.
Dzisiaj po raz pierwszy w Polsce możecie zbadać swoje nawyki finansowe dzięki darmowemu narzędziu HABITUS. Zapraszam Was do przeczytania artykułu na temat kluczowych nawyków finansowych oraz samego narzędzia. Zachęcam Was także do przeanalizowania swoich nawyków finansowych.
Dlaczego nawyki finansowe są ważne?
Wasze zdrowie finansowe jest efektem Waszych finansowych nawyków. W podobny sposób Wasza sylwetka jest efektem Waszych nawyków żywieniowych oraz wysiłku, jaki wkładacie w ćwiczenia fizyczne. Nawyki finansowe, tak jak wszystkie inne nawyki można kształtować. Możecie z powodzeniem budować dobre nawyki finansowe. Możecie także pozbywać się złych nawyków finansowych.
Nawyki finansowe, tak jak wszystkie inne nawyki, to czynności które w dużej mierze wykonujecie automatycznie. Większość z nas nie ma nawet świadomości tego, jakie mamy nawyki dopóki dobrze się im nie przyjrzymy i nie poddamy się głębszej refleksji. Szwajcarski psycholog Carl Jung powiedział kiedyś “Do momentu, gdy nie zmienisz nieświadomości na świadomość będzie ona kierowała Twoim życiem i decydowała o Twoim losie”. Warto świadomie przyjrzeć się swoim nawykom, gdyż jest to pierwszy krok do trwałej zmiany i prawdziwej życiowej transformacji.
Jak skutecznie zmieniać nawyki finansowe?
Sporo pisałem już na temat skutecznych metod tworzenia nawyków finansowych poprzez pracę z coachem. To jest jedna z najskuteczniejszych metod trwałej transformacji nawyków i w efekcie trwałej zmiany w Waszych finansach osobistych. Zachęcam Was do zapoznania się z tym artykułem nawet jeżeli chcecie pracować na własną rękę. W procesie coachingu finansowego korzystam z trzech narzędzi, które udostępniam Wam w darmowych wersjach na mojej stronie. Powyższy artykuł wytłumaczy Wam, jak te narzędzia używać i jakie podjąć dalsze kroki.
Skuteczna zmiana nawyków musi rozpocząć się od uzmysłowienia sobie tego, co robimy dzisiaj i jakie są tego konsekwencje. Możecie wesprzeć ten proces analizując najlepsze nawyki finansowe. W tym artykule macie możliwość zrealizować te dwa cele. Po pierwsze przedstawię Wam pięć najlepszych nawyków związanych z finansami osobistymi. Po drugie zaproszę was dzisiaj do skorzystania z kolejnego narzędzia służącego do samodzielnej pracy nad finansami osobistymi. Dzisiejsze narzędzie to HABITUS i służy do dokładnej oceny Waszych finansowych nawyków.
Najważniejsze nawyki finansowe mistrzów
Bazując na analizie kilku tysięcy osób z mojego badania wyselekcjonowałem kilka kluczowych nawyków finansowych mistrzów finansów. Wszyscy lub zdecydowana większość ludzi, którzy odnieśli finansowy sukces mają te nawyki oraz konsekwentnie je pielęgnują. Podaję Wam tutaj na tacy natychmiastowy efekt i pewnego rodzaju esencję tego, co należy robić, aby osiągnąć sukces w finansach osobistych. Zachęcam Was także do skorzystania z darmowego narzędzia i przejrzenia własnych nawyków finansowych. Gwarantuję Wam, że dużo się o sobie dowiecie.
Mistrzowie finansów nie mają długów
Zastanawiałem się długo, który z nawyków postawić na pierwszym miejscu, aby zaakcentować jego szczególną rolę w budowaniu mistrzostwa w finansach osobistych. Na pierwszym miejscu wśród wszystkich nawyków finansowych postawiłem po przemyśleniach kwestię nawyku zadłużania się. W pierwszym momencie może zabrzmieć to banalnie, ale przeczytajcie proszę uważnie moje uzasadnienie.
Dług jest dobrym narzędziem do oceny zdrowia finansowego. Reprezentuje on bowiem trudności z którymi sobie wcześniej nie poradziliśmy.
Osoby, które zaciągają długi w zdecydowanej większości przypadków to osoby, które straciły albo zaraz stracą kontrolę nad swoimi finansami osobistymi. Mają zazwyczaj niską świadomość tego, ile gotówki mają rzeczywiście do dyspozycji. Osoby te w znakomitej większości przypadków nie prowadzą także budżetów domowych. Nie znają zatem kompletnie swoich finansów i traktują szeroko dostępne kredyty, jako dodatkowe źródło dochodów.
Druga istotna kwestia związana z zadłużaniem się leży dużo głębiej niż sama sfera finansów osobistych. Dotyczy ona kwestii związanych typowymi wyborami w czasie. Zadłużanie się to nic innego jak wybranie pewnej przyjemności, którą możemy kupić na kredyt dzisiaj w zamian za koszty, które będziemy ponosić w przyszłości. Mistrzowie finansów opanowali idealnie oraz praktykują sztukę opóźnionej gratyfikacji. Wolą kupić coś później za gotówkę niż zrealizować ten sam zakup dzisiaj na kredyt.
Mistrzowie finansów nieustannie rozwijają swoje umiejętności
Kolejną cechą, która wyróżnia mistrzów finansów to fakt, że nieustannie rozwijają swoje umiejętności. Na pierwszy rzut oka może mieć to niewiele wspólnego z nawykami finansowymi. Po bliższym przyjrzeniu się wspólny mianownik jest jednak bardzo duży. Typowe nawyki finansowe oraz idące za nimi umiejętności są podzielone na trzy kategorie. Będę o tym szczegółowo pisał w kolejnym paragrafie. Nieustanne rozwijanie umiejętności jako nawyk ogólny jest jednak czymś więcej niż dobrym radzeniem sobie z gotówką. Nieustanne rozwijanie umiejętności jako nawyk jest jednym z ważniejszych wyrazów tego, że reprezentujemy tak nastawienie na rozwój (ang. growth mindset).
Sukces to nie kwestia wrodzonego talentu, błyskotliwej inteligencji ani szczęścia. Sukcesy odnoszą ludzie przekonani o tym, że wciąż mogą się wiele nauczyć (Carol Dweck)
To właśnie nasze nastawienie na rozwój skutecznie pomaga nam w realizacji celów, także tych związanych z finansami osobistymi. Nastawienie na rozwój pomaga nam też radzić sobie z ciągłą zmiennością otoczenia. Mając rozwojowe nastawienie traktujemy zmiany, które wokół nas zachodzą jako szansę do działania a nie jako przeszkodę w realizacji naszego planu. W dzisiejszym świecie każdego rodzaju plan będzie poddany wielu próbom. Jeżeli sądzisz, że to co sobie założyłaś to prosta i szybka droga z punktu A do punktu B to jesteś w błędzie. Nie ma prostej drogi do wielkich osiągnięć. Są za to zakręty i podjazdy pod strome góry.
Mistrzowie finansów opanowali trzy kluczowe umiejętności związane z gotówką
Dla nikogo nie powinno być zaskoczeniem, jakie są trzy główne umiejętności związane z zarządzaniem gotówką. Pieniądze kręcą się wokół trzech osi: zarabianie, gromadzenie oraz inwestowanie. Statystyki pokazują, pewną prawidłowość niezależnie od kraju pochodzenia, płci czy też wyznania. Bardzo dużo osób na świecie opanowało pierwszą umiejętność czyli zarabianie. Znacznie mniejszej liczbie osób udało się opanować gromadzenie pieniędzy. Najmniejszy odsetek ludzi może się pochwalić tym że wiedzą jak inwestować oraz robią to regularnie. Tylko opanowanie tych trzech umiejętności oraz kultywowanie ich przez nawyki finansowe prowadzi do mistrzostwa w dziedzinie finansów osobistych.
Zastanawiałem się długo na temat tego dlaczego nielicznym udaje się wdrożyć skuteczne nawyki finansowe a inni niemal całe życie borykają się z problemami w sferze finansów osobistych. Doszedłem do następującej konkluzji.
Ci, którzy opanowali bardzo dobrze nawyki finansowe związane z zarządzaniem gotówką mają wystarczająco mocne „dlaczego”.
Odniosę się do mojego przykładu. Ja sam około 20 lat temu wiedziałem, że opanowanie kluczowych umiejętności związanych z finansami osobistymi zaprowadzi mnie do wolności. Wolności finansowej, wolności podejmowania decyzji, wolności dysponowania własnym czasem oraz wolności w zakresie tego gdzie i jak chcę mieszkać. Moje dlaczego było dla mnie tak silne, że nie zaprzestałem nigdy rozwoju i z roku na rok kształtowałem swoje nawyki finansowe. Jakie jest Twoje „dlaczego” do opanowania kluczowych umiejętności związanych z gotówką?
Zarabianie pieniędzy
Jeżeli czytacie uważnie moje artykuły wiecie już zapewne, że to nie zarabianie pieniędzy jako główny czynnik zaprowadzi Was do wolności finansowej. Zarabianie to ważny element, ale nie najważniejszy. Stosując prawa logiki jest to warunek konieczny, ale nie wystarczający.
Dlaczego musimy zarabiać to chyba dosyć oczywiste i nie trzeba tego tłumaczyć. Chciałbym natomiast zwrócić uwagę na jedną kluczową sprawę. Wiele źródeł szeroko traktuje o nawykach finansowych związanych z oszczędzaniem i wydawaniem pieniędzy. Ja chciałem zwrócić Waszą uwagę na nawyki finansowe związane z zarabianiem pieniędzy.
Najważniejszym nawykiem związanym z zarabianiem pieniędzy jest ciągłe skupienie na wzroście dochodów. Bez koncentracji na wzroście dochodów odbieracie sobie w długim terminie Wasze najważniejsze narzędzie do budowania wolności finansowej. Zapytacie zapewne dlaczego? Otóż Wasze koszty zawsze będą rosły z upływem czasu. Będą rosły z dwóch przyczyn. Po pierwsze będziecie płacić więcej za produkty i usługi z uwagi na inflację. Po drugie zazwyczaj z biegiem lat nasze potrzeby rosną.
Brak koncentracji na ciągłym wzroście dochodów powoduje, że przychodzi taki moment, że wszystko co zarabiacie musicie przeznaczyć na konsumpcję. W takim układzie nie jesteście w stanie pielęgnować kolejnych kluczowych nawyków związanych z gotówką.
Gromadzenie pieniędzy
Zauważcie, że nie nazywam drugiego nawyku oszczędzanie a gromadzenie pieniędzy. Robię to celowo. Jest bowiem ogromna różnica. Oszczędzanie pieniędzy w dzisiejszych warunkach nie ma żadnego sensu. Trzymanie pieniędzy na koncie to skazywanie ich na powolną acz pewną drogę do zera. Gromadzenie natomiast to dla mnie budowanie zapasów pieniędzy, które czasowo przechowujemy w formie gotówki na koncie (lub innych płynnych instrumentów finansowych). Nawyki finansowe związane z gromadzeniem pieniędzy stanowią jedną z kluczowych różnic pomiędzy tymi, którzy osiągną wolność finansową a tymi, którzy tego nie zrobią. Jeżeli bliskie są Ci stwierdzenia „wydaje tyle ile zarabiam” albo „wydaje więcej niż zarabiam” to Twoje nawyki finansowe związane z gromadzeniem pieniędzy wymagają poprawy. Zazwyczaj ta poprawa zaczyna się od rachunku sumienia w postaci miesięcznego oraz rocznego budżetu.
Wolna finansowo zostaniesz tylko wtedy gdy rozsądnie wydajesz. Nie wtedy, gdy dużo zarabiasz.
Inwestowanie
Ostatnim z elementów jest inwestowanie. Samo gromadzenie pieniędzy to za mało. Musisz sprawić ze pieniądze zaczną działać dla Ciebie wtedy kiedy śpisz. Jest bardzo wiele dróg aby to zrobić. Ja nie doradzam Klientom, jak inwestować. Sam przeszedłem skuteczną ścieżkę inwestora w nieruchomości na wynajem i to właśnie nieruchomości dały mi wolność finansową. Myślę, że niezależne od wehikułu jaki wybierzecie to kluczową sprawą jest regularność oraz dyscyplina w inwestowaniu. Warren Buffet powiedział kiedyś: „Inwestowanie jest jak patrzenie na rosnącą trawę. jeżeli chcesz emocji to jedź do Las Vegas”. Jest w tym dużo prawdy. Życie to nie jest amerykański film. W wielu przypadkach procesy inwestycyjne nie są wcale ekscytujące. Nie chodzi tutaj jednak o emocje. Chodzi o to, aby działać krok po kroku we właściwym kierunku. Dla tych, którzy są zainteresowani inwestowaniem w nieruchomości mam ciekawy artykuł o tym jak zacząć. Zapraszam do lektury.
Mistrzowie finansów dążą do posiadania wielu źródeł dochodów
Kolejnym nawykiem mistrzów finansów jest dążenie do posiadania wielu źródeł dochodów. Nie ma lepszej drogi do bezpieczeństwa w finansach osobistych jak posiadanie wielu źródeł dochodów. Sam jestem tego doskonałym przykładem. Sam posiadam siedem różnych źródeł dochodu. Nigdy nie spotkała mnie taka sytuacja, aby każde z nich przestało generować gotówkę w tym samym czasie. Innymi słowy zawsze mam gotówkę właśnie dlatego, że opieram swój system na wielu źródłach jednocześnie.
„Nigdy nie bądź zależny od jednego źródła dochodów. Inwestuj i twórz kolejne źródła.” (Warren Buffet)
Brak koncentracji na budowaniu wielu źródeł dochodów to ryzykowna strategia. Nawet najlepsza i najbardziej dochodowa praca czy firma dzisiaj jest a jutro może jej nie być. To są bezwzględne prawa rynku. Jeszcze większe prawdopodobieństwo związane jest z tym, że dzisiaj zarabiasz x a jutro możesz zarabiać 20 lub 30 procent mniej z danego źródła. Zmieniły się warunki. Masz inny system motywacyjny. Nie osiągasz już takich rezultatów jak kiedyś a może po prostu prześcignęła Cię konkurencja. Posiadanie wielu źródeł dochodów sprawia, że jesteś mniej wrażliwa na wahania dochodów każdego z nich. W ogólnym ujęciu bowiem ta zmiana stanowi tylko ułamek całości dochodów, jakie generujesz ze wszystkich źródeł. Możesz ponadto zawsze uzupełnić dany ubytek większym strumieniem z innego źródła.
Mistrzowie finansów gromadzą aktywa
Czy masz jakieś wątpliwości w zakresie tego co to są aktywa a co to są pasywa? Ludzie, którzy opanowali doskonale nawyki finansowe nie mają tych wątpliwości. Jest wiele definicji, ale najprostsza jest ta, którą przedstawiam poniżej.
Aktywa wzbogacają Cię o dodatkową gotówkę, pasywa Cię jej pozbawiają.
Znakomita większość ludzi opanowała niemalże do perfekcji gromadzenie pasywów. Proces ten wygląda w większości przypadków tak samo. Zarabiamy pieniądze i zaczynamy być atrakcyjnym towarem dla banków oraz innych firm. Te firmy chętnie sprzedadzą nam towary na raty pozbawiając nas tym samym najważniejszego narzędzia w budowaniu wolności finansowej. Pozbawiają nas wolnej gotówki. Nie mając wolnej gotówki nie możemy jej gromadzić. Bez gromadzenia gotówki nie możemy inwestować. Brak inwestowania nie da nam szansy na kupowanie aktywów. Bez aktywów cały czas pracujemy za pieniądze zamiast mieć pieniądze, które pracują dla nas.
A co gdybyś dzisiaj zamiast gromadzenia pasywów zaczęła gromadzić aktywa? Zastanów się ile dodatkowej gotówki rocznie miałabyś do dyspozycji gdybyś pozbyła się wszystkich zobowiązań. Wyobraź sobie, jak mogłoby wyglądać Twoje własne finansowe imperium.
Skorzystaj dzisiaj z darmowego narzędzia, aby ocenić swoje nawyki finansowe
Narzędzie HABITUS służy do analizy Twoich nawyków finansowych jest uzupełnieniem oceny zdrowia finansowego, którą także za darmo możecie wykonać na mojej stronie. Więcej o darmowej ocenie zdrowia finansowego pisałem tutaj. Ocena zdrowia finansowego podobnie, jak badanie okresowe, czy też przegląd samochodu pokaże Ci ogólne problemy lub dobre strony Twojego finansowego zdrowia. Jeżeli dodatkowo przeanalizujesz nawyki finansowe, będziesz mogła w prosty sposób połączyć to, które Twoje zachowania doprowadziły do konkretnego stanu Twojego zdrowia finansowego oraz zacząć nad nimi pracować.
Pozbycie się złych nawyków to jak wyrwanie drzewa z korzeniami. Budowanie dobrych nawyków to jak podlewanie pięknych kwiatów
Narzędzie HABITUS da ci pogląd zarówno na temat dobrych jak i złych nawyków. To rozgraniczenie jest niezmiernie ważne. Inaczej pracujemy nad eliminacją złych nawyków a inną pracę wykonujemy budując nowe. Ważne jest także zrozumienie, że typowo eliminacja złego nawyku daje dużo większa i dużo bardziej odczuwalną zmianę. Eliminacja złego nawyku jest jednak procesem długotrwałym. Z drugiej strony dobre nawyki dają skokowo mniejszą zmianę, ale za to bardzo kumulują się z czasem jak pewnego rodzaju kula śniegowa. Dobre nawyki można także wdrażać dużo łatwiej.
Jeżeli nie wiesz dlaczego stan Twoich finansów jest taki jaki jest, to dzisiaj możesz poznać odpowiedź na to pytanie. Zapraszam do skorzystania z narzędzia.
PS. Jeżeli chcesz przeczytać świetną książkę na temat nawyków to polecam Ci mega pozycję. Niedawno ją przeczytałem i stosuje kilka trików z tej książki. Dzięki nim między innymi powstaje ten blog 🙂